Η ίδρυση του Ριοάντζι (龍安寺), ενός από τους δεκάδες ναούς Ζεν του Κιότο χάνεται κάπου στον 15ο αιώνα –σε μια εποχή που οι άνθρωποι πολεμούσαν ήδη σχεδόν ασταμάτητα επί σχεδόν 400 χρόνια, οι θρησκευτικές ανησυχίες είχαν περάσει σε δεύτερη μοίρα. Ή ίσως όχι δεδομένου ότι τον πρώτο ναό τον έχτισαν οι Φουτζιουάρα, μια από τις διασημότερες και ισχυρότερες οικογένειες της μεσαιωνικής Ιαπωνίας και τον δεύτερο, αυτόν που σώζεται, ούτως ειπείν, ως σήμερα ο Χοσοκάουα Κατσουμότο, ένας από τους υποδιοικητές του σογκούν στην ταραγμένη περίοδο Μουρομάτσι, το τελευταίο κομμάτι της οποίας λέγεται και “Περίοδος των Εμφυλίων Πολέμων.”
Γιατί ο κήπος τύπου κάρε-σανσούι (枯山水) που συχνά αποδίδεται ως “ξερό τοπίο” επειδή αποτελείται από πέτρες και χαλίκια και που φιλοξενείται στο Ριοάντζι θεωρήθηκε αφενός ταυτόσημος με τον βουδισμό Ζεν και αφετέρου έργο τέχνης που αξίζει να μπει στους καταλόγους Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει με βεβαιότητα. Πιθανότατα ρόλο σ’ αυτό έπαιξε ο μέγας διαφημιστής του Ζεν Ν.Τ. Σουζούκι αλλά και διάφοροι (κυρίως ξένοι) επισκέπτες. Σήμερα πάντως, ο κήπος είναι ένας από τους πόλους έλξης σε ένα Κιότο που ούτως ή άλλως διαθέτει εκατοντάδες –και πολύ πιο ενδιαφέροντες.
Η σύνθεση των 15 βράχων που κατά καιρούς έχουν παρομοιαστεί με τίγρεις, ωκεανούς ή με το ίδιο το σύμπαν είναι κάτι που όντως αξίζει να δει κανείς αν φτάσει στο Κιότο, τουλάχιστον επειδή έχει συζητηθεί κατά κόρον. Όμως θα είναι κρίμα να μην αφιερώσει λίγο ακόμα χρόνο στους υπόλοιπους κήπους του ναού ή στην πέτρινη γούρνα τσούκου-μπάι (蹲踞) το τετράγωνο στόμιο της οποίας συμπληρώνει τα ιδεογράμματα 五, 隹, 止 και 矢 που το περιβάλλουν για να σχηματιστεί η φράση “吾唯足知” που θα μπορούσε να αποδοθεί «γνωρίζω μόνο την αυτάρκεια». Ακούγεται όντως «Ζεν»…
Φωτογραφίες: Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης